Zapraszamy wszystkich chętnych na serię popularnonaukowych wykładów.
Tematyka wykładów otwartych dla mieszkańców Opola
Nie tylko ludzie i współczesne zwierzęta cierpią na różnorodne dolegliwości, z podobnymi problemami zmagały się także zwierzęta w dalekiej przeszłości. Badania opolskich naukowców nad kośćmi wymarłych metopozaurów z Krasiejowa wykazały różnorodne patologie i stany chorobowe, które w istotny sposób wpływały na ich dobrostan. Słuchacze będą mieli okazję poznać te wyjątkowe przypadki z obszaru zarówno Krasiejowa, jak i innych regionów świata.
Kości skórne znajdują się przy powierzchni ciała lub stanowią jego okrywę i charakteryzują się bogatą ornamentacją. Urzeźbienie składa się z różnie zorientowanych guzków, grzbiecików i dołków. U wielu grup zwierząt tworzą one charakterystyczny wzór, ale mogą różnić się także w obrębie gatunku. Od czego w takim wypadku zależą? Od płci, wieku, a może warunków środowiska? Spróbujemy odpowiedzieć na to pytanie na przykładzie analizy skamieniałości ryb pancernych z Maroka, płazów i ryb z Krasiejowa oraz współcześnie żyjących grup kręgowców (np. wszędobylskich żab). Sprawdzimy czy badania genetyczne pozwalają rozwiać wątpliwości występujące w zapisie kopalnym.
W obliczu postępujących zmian klimatycznych coraz częściej obserwujemy ekspansję gatunków obcych i inwazyjnych, które przekształcają środowisko przyrodnicze naszego regionu. Gatunki te mogą zagrażać rodzimej faunie i florze, destabilizować lokalne ekosystemy, a także wpływać negatywnie na zdrowie ludzi i gospodarkę. W czasie wykładu poruszymy tematykę wpływu zmian klimatycznych na rozprzestrzenianie się gatunków inwazyjnych, przedstawimy konkretne przykłady z Opolszczyzny i wskażemy, jakie działania mogą podejmować zarówno instytucje, jak i mieszkańcy, by chronić różnorodność biologiczną regionu.
Badanie wymarłych światów to łączenie ze sobą wiedzy pochodzących z rozmaitych źródeł, od szkieletów i pozostałości wymarłych stworzeń, przez mikroskopijne pyłki, kopalne żywice, po kopalne ślady genetyczne. Słuchacze dowiedzą się w jaki sposób paleontolodzy, niczym detektywi, zbierają te szczątki informacji by połączyć je w kompletny obraz dawnych czasów w dziejach Ziemi.
Na przestrzeni milionów lat, nasza planeta była pod wpływem różnorodnych katastrof naturalnych, które całkowicie zmieniały jej oblicze. Ogromne powodzie, globalne susze i zlodowacenia, erupcje superwulkanów i inne katastrofy doprowadzały do masowego wymierania różnorodnych organizmów. Czy takie katastrofy mogą powtórzyć się w przyszłości i czy możemy mieć na to jakikolwiek wpływ, o tym dowiedzą się słuchacze na tym spotkaniu.
Miejskie ogrody i skwery, ogródki działkowe i przydomowe, a także tereny nieużytkowane, to ważne centrum występowania różnorodnych roślin. Obecnie jednak nasze rodzime gatunki są coraz bardziej zagrożone przez gatunki obce i ekspansywne. Słuchacze dowiedzą się jakie rośliny w ich ogrodach i otoczeniu można uznać za niepożądane i groźne, gdyż niektóre, choć piękne, mogą przynieść nam więcej szkody niż pożytku.
Storczyki uznawane są za jedne z najpiękniejszych kwiatów, jednak mało znane są ze swoich wyjątkowych ewolucyjnych adaptacji. Słuchacze dowiedzą się jak i dlaczego storczyki „oszukują” inne gatunki, dlaczego zwabiają owady w pułapki i czy są storczyki, co mają wspólnego storczyki z grzybami, a które zamiast pięknych zapachów wydzielają woń gnijącego mięsa.
Zmiany klimatu stanowią jedno z największych wyzwań współczesności i bezpośrednio wpływają na funkcjonowanie ekosystemów. Wzrost średnich temperatur, przesuwanie się stref klimatycznych oraz zmiany w opadach prowadzą do przekształcania siedlisk wielu gatunków. Wykład pokaże, w jaki sposób zmiany klimatyczne wpływają na utratę różnorodności biologicznej i na stabilność przyrody oraz jakość życia człowieka.
Barkoding DNA to metoda badawcza, która opiera się na analizie różnic w sekwencji nukleotydów pomiędzy różnymi gatunkami. Metoda ta zainspirowana powszechnymi kodami kreskowymi stała się w ostatnich latach kluczowym narzędziem wspomagającym badanie bioróżnorodności. W trakcie wykładu przybliżone zostaną główne założenia tej metody oraz procedury laboratoryjne wykorzystywane w barkodingu DNA.
Lokalizacja naszego regionu sprawia, że jest on na trasie wędrówek wielu ciekawych gatunków ptaków. Uczestnicy będą mogli zapoznać się w tymi gatunkami, a także dowiedzieć się, które miejsca na mapie Opolszczyzny, są najbardziej istotne z punktu widzenia ochrony i bytowania dzikich ptaków.